Mùa bầu cử sơ bộ đảng Cộng hòa khởi động đầy căng thẳng, nhưng Donald Trump dường như không còn sức ảnh hưởng trong đảng như trước.
Đảng Cộng hòa đã bắt đầu mùa bầu cử sơ bộ để chọn ra các ứng viên chạy đua với phe Dân chủ vào các ghế tại Hạ viện và Thượng viện trong tháng 11.
Trong các cuộc đua gay cấn nhất, gần như mọi ứng viên đảng Cộng hòa đều tranh cử theo mô hình của cựu tổng thống Donald Trump. Các trang web và quảng cáo của họ chứa đầy hình ảnh ông. Họ cũng thúc đẩy các chính sách của ông và lặp lại nhiều tuyên bố mà Trump từng đưa ra trong chiến dịch bầu cử năm 2020.
Tuy nhiên, những cuộc bầu cử sơ bộ đã diễn ra cho thấy tầm ảnh hưởng của ông Trump với các cử tri Cộng hòa dường như đã suy giảm.
Các ứng viên được cựu tổng thống Trump ủng hộ đã thua trong các cuộc đua vào ghế thống đốc ở Idaho và Nebraska, cũng như cuộc đua giành ghế nghị sĩ đại diện cho bang Bắc Carolina. Trong các cuộc bầu cử sơ bộ ở Ohio và Pennsylvania, khoảng 70% cử tri đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu chống lại ứng viên được Trump ủng hộ.
Trong cuộc đua tuần tới, các ứng viên cho vị trí thống đốc Georgia và thượng nghị sĩ Alabama mà Trump đề xuất đang xếp sau đối thủ trong các cuộc thăm dò.
Cựu tổng thống Trump dường như ngày càng phải “chạy theo” người ủng hộ nhiều hơn là dẫn dắt họ. Sự mất niềm tin của cử tri Cộng hòa về quyền lực và mong muốn đường lối chính trị cứng rắn, những điều từng mang lại thế mạnh cho Trump, giờ đang chống lại ông.
Chủ nghĩa Trump ngày càng lớn mạnh trong đảng Cộng hòa ngay cả khi không có Trump, theo Ken Spain, một chiến lược gia từng là thành viên Ủy ban Quốc hội đảng Cộng hòa.
“MAGA (Make America Great Again – Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại) là một phong trào từ dưới lên, không phải được định hình từ trên xuống”, Spain nói.
Các cuộc bầu cử sơ bộ không phải lần đầu tiên cử tri bảo thủ cho thấy xu hướng ngày càng tách khỏi Trump. Hồi tháng 8 năm ngoái, tại một trong những cuộc mít tinh lớn nhất hậu nhiệm kỳ của Trump, đám đông đã la ó sau khi ông kêu gọi họ tiêm vaccine ngừa Covid-19.
Hồi tháng 1, một số tiếng nói có ảnh hưởng nhất trong vòng tròn thân cận của cựu tổng thống đã công khai chỉ trích lựa chọn của ông cho ghế nghị sĩ ở Tennessee. Ông ủng hộ ứng viên Morgan Ortagus, người đã phục vụ trong chính quyền Trump hai năm với tư cách là phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, nhưng nhiều người Cộng hòa cho rằng Ortagus không phù hợp với tiêu chí MAGA.
Những cuộc nổi loạn nhỏ này có xu hướng bùng phát bất kỳ khi nào những người ủng hộ Trump xem hành động, phát biểu của ông là “không đủ chất Trump”.
“Trump không có người kế thừa trong chính sách Nước Mỹ trước tiên. Đó vẫn là ông ấy”, Kellyanne Conway, giám đốc chiến dịch tranh cử của Trump năm 2016 và từng là cố vấn Nhà Trắng, nói. “Nhiều người Cộng hòa có thể yêu mến và tiếp tục ủng hộ ông trong một cuộc tranh cử tổng thống khác, nhưng không phải với những lựa chọn của ông trong bầu cử quốc hội giữa kỳ năm nay”.
Trong các cuộc bầu cử sơ bộ, nhiều ứng viên Cộng hòa đã nỗ lực hết sức để giành được ủng hộ của Trump. Nhưng sự trỗi dậy của cánh tự trị trong phong trào MAGA đã cho phép cả những ứng viên không được Trump ủng hộ giành chiến thắng.
“MAGA không thuộc về tổng thống Trump”, ứng viên Kathy Barnette nói trong một cuộc tranh luận để chạy đua vào ghế thượng nghị sĩ bang Pennsylvania hồi tháng 4.
Sự xuất hiện của Barnette đã khiến tỷ lệ cử tri bỏ phiếu cho Mehmet Oz, ứng viên được Trump ủng hộ, giảm đi đáng kể. Từ một ứng viên nổi bật, Oz giờ đây đang phải cạnh tranh sát sao với David McCormick, người từng nhiều lần bị Trump chỉ trích.
Sự trỗi dậy của Barnette đã khiến Trump choáng váng, khi ông chưa bao giờ tính đến việc ủng hộ bà, theo các cố vấn. Nhưng sức mạnh của cánh tự trị trong nền tảng ủng hộ Trump không phải là điều bất ngờ.
Khi còn là tổng thống, Trump thường xuyên lo lắng về việc chiều lòng người ủng hộ. Ông hiếm khi đưa ra những quyết định quan trọng mà không cân nhắc phản ứng của họ. Chính điều này từng khiến ông không thể đạt được thỏa thuận quan trọng với quốc hội về chính sách nhập cư và thúc đẩy các cuộc chiến ngân sách với đảng Dân chủ, từng khiến chính phủ Mỹ phải đóng cửa nhiều lần.
Nỗi sợ về việc tỏ ra yếu đuối trong mắt những người ủng hộ đã khiến ông quyết định không đeo khẩu trang ở nơi công cộng suốt nhiều tháng đại dịch, theo các cố vấn thân cận.
Một số cố vấn cảnh báo rằng các cuộc bầu cử sơ bộ đầy căng thẳng gần đây của đảng Cộng hòa có thể khiến ảnh hưởng của ông càng suy giảm và nhiều cử tri xa lánh ông hơn nữa.
Họ kêu gọi Trump cải thiện mối quan hệ với những đối thủ trước đây. Tuy nhiên, Trump đã không gọi điện chúc mừng Jim Pillen, người đã đánh bại ứng viên được ông ủng hộ trong cuộc đua vào ghế thống đốc bang Nebraska.
Các dấu hiệu xấu ngày càng xuất hiện nhiều hơn. Tại Ohio, khoảng 718.000 cử tri Cộng hòa đã bỏ phiếu cho một ứng viên khác, thay vì người được Trump ủng hộ.
Cựu tổng thống còn có thể đối mặt nhiều vấn đề khác. Trong cuộc đua ghế thống đốc Pennsylvania, Trump đã ủng hộ Doug Mastriano thay vì Lou Barletta, cựu nghị sĩ từng sát cánh với ông trong chiến dịch tranh cử năm 2016.
“Lòng trung thành ở đâu?”, cựu nghị sĩ Tom Marino, một người ủng hộ khác của Trump năm 2016, nói trong cuộc vận động tuần trước.
“Trung thành với cái gì cơ?”, Trump đáp trả trong cuộc phỏng vấn hôm 16/5. Ông chỉ trích Barletta vì thất bại trong cuộc đua vào Thượng viện năm 2018 và không đấu tranh mạnh mẽ hơn để ủng hộ những tuyên bố của Trump về cuộc bầu cử năm 2020.
“Lòng trung thành của tôi dành cho người biết chiến đấu và người đó là Mastriano. Tôi thậm chí không thấy Lou Barletta chiến đấu vì điều đó”, Trump nói.
Chris Christie, người được cho là đang cân nhắc ra tranh cử tổng thống năm 2024, cho rằng kết quả các cuộc bầu cử sơ bộ cho đến nay thể hiện mong muốn của cử tri rũ bỏ những ảnh hưởng của Trump trong đảng Cộng hòa.
“Tôi nghĩ rằng phần lớn cuộc bầu cử sơ bộ sẽ nói với bạn rằng đảng Cộng hòa muốn giành lại với chiến thắng”, Christie nói. “Trong giai đoạn 2018-2020, dưới nhiệm kỳ của Trump, chúng tôi để mất Hạ viện, Thượng viện và Nhà Trắng. Đây là lần thứ hai điều này xảy ra trong lịch sử của đảng. Lần đầu nó xảy ra khi Herbert Hoover làm tổng thống”.
